La sidra czyli jak cydr to tylko z Asturii

Napój nie jest przeznaczony dla osób poniżej 18 roku życia. Zaleca się odpowiedzialne spożycie alkoholu.

Cydr to niskoprocentowy napój alkoholowy co oznacza, że zwiera on od około 3% do 8% alkoholu w zależności od rodzaju.

Etymologia nazwy 

Hiszpańskie słowo sidra czy polskie cydr wywodzi sie z greckiego sikera, która w łacinie ewoluowała w sizra, skąd już blisko do obecnie znanej nam formy. 

Już w I w p.n.e. pisał o cydrze Strabon i nawet wspomniał, iż ówcześni mieszkańcy Asurii chętnie się nim raczyli.

Faktem jest że i dzisiaj Asturia jest głównym producentem tego napoju  – warto podkreślić, że odpowiada ona za 80% hiszpańskiej produkcji cydru. Ponad 70 lagares czyli tradycyjnych wytwórni cydru produkuje 40 milionów butelek cydru rocznie – w zasadzie zbliżoną ilość cydru naturalnego i cydru musującego, który eksportowany jest do ponad 50 krajów.

Jabłka, jabłka i jeszcze raz jabłka 

W Asturii istnieje połowa wszystkich znanych na świecie odmian jabłek. Nie wszystkie nadają się do produkcji cydru ale wiele z nich tak. Denominación de Origen Protegida (DOP) Sidra de Asturias zezwala na wykorzystanie 76 odmian z 500, które można spotkać w tej części Hiszpanii. Od roku 2002 prawdziwa sidra z Asturii to gwarancja, że jabłka z których powstał są właśnie stąd a ponadto przeprowadzane są kontrole, dzięki którym asturyjski cydr jest najlepszy z możliwych.

Lagar de sidra czyli Asturia 2.0.

Odwiedziny w lagar mogą się okazać jednym z najciekawszych doświadczeń. Zaskoczą Cię ogromne, nawet 30 000 litrowe pojemniki – toneles – wykonane z drewna kasztanowca, przyjazne stosunki między lagareros a także sama rzemieślniczość produkcji cydru. Jeżeli będziesz w Asturii w okresie zbioru jabłek, który zazwyczaj ma miejsce w okresie października i listopada, tym lepiej. Wiele lagares oferuje możliwość nie tylko zwiedzania ale i degustacji, i to nie tylko cydru ale i lokalnych produktów takich jak np. sery. Niektóre wręcz oferują „espichas“, czyli nieformalny obiad podczas którego nie braknie tortilli czy chorizo. Sama espicha wywodzi się z degustacji młodego cydru, która następowała bezpośrednio z beczki. Degustacji, która odbywała się na wiosnę towarzyszyła zawsze fiesta w towarzystwie rodziny oraz znajomych. Słowo espicha odnosiło sie pierwotnie nie do degustacji ale oznaczało drewniany spiczasty przedmiot, który służył do zamykania otworu w beczce z którego nalewało się cydr. 

Cydr można pić przez cały rok ale znawcy uważają że ten najlepszy powstaje zaraz ze świeżo zebranych jabłek. Jeżeli Twoje doświadczenie bądź intuicja podpowiadają Ci, że wypicie 100 mlilitrów cydru to zdecydowanie za dużo – cydr należy wypić jednym haustem – zawsze możesz poprosić kelnera, aby porcja była „piquiñín” czyli malutka.

Rodzaje asturyjskiego cydru 

Na rynku można znaleźć wiele rodzajów cydru. Z jednej strony mamy naturalny cydr, który jest serwowany w sidrerías i nalewa się go w dość specyficzny sposób, tzn. zachowując sporą odległość między butelką czy kurkiem a szklanką. Z drugiej strony istnieje naturalny cydr z bąbelkami, również chroniony certyfikatem Denominación de Origen Protegida (DOP) Sidra de Asturias. Do pewnego momentu proces powstania jest w zasadzie taki sam, różnica polega na poddaniu tego rodzaju cydru drugiemu procesowi fermentacji, który następuje albo w butelce albo w ogromnych pojemnikach wykonanych z nierdzewnej stali. Zazwyczaj widnieje na nim etykieta „brut nature” czy też „brut”, co oznacza, że zawiera bardzo niewiele cukru bądź nie ma go w ogóle. Trzeci rodzaj to naturalny cydr filtrowany, oznaczony jako de mesa albo de nueva expresión. Powstaje w taki sam sposób jak cydr naturalny, z tą różnicą, iż na dnie nie zbiera się madre, zwana też czasem poso czyli osad. Przelewany jest do butelek używanych również do wina, stąd też można go znaleźć w wielu restauracjach.

Istnieje też sidra de hielo czyli cydr lodowy, coraz bardziej powszechny. Można go zrobić z zamrożonych jabłek, poddając podobnemu procesowi jak moszcz, który zagęszcza się dlatego, iż punkt zamarzania jest inny niż wody, którą zawiera. Jest to typowy napój nadający się do deserów gdyż zachowuje charakterystyczną dla cydru kwaskowatość, którą równoważy jednakże spora ilość cukru.

Sidra z czym najlepiej?

Cydrem możesz popić większość tradycyjnych dań kuchni asturyjskiej. Nada się do dań rybnych jak i popularnej w Asturii fabady czyli dania z fasoli, potraw na bazie ryżu a także do serów ale przede wszystkim do najsłynniejszego asturyjskiego dania czyli do cachopo.

Jak się pije cydr w chigre?

¿Echamos un „culín”? czyli po hiszpańsku „nalewamy troszeczkę”? Na to magiczne zdanie wypowiadane przez kelnera powinniśmy zwrócić szczególną uwagę aby szybko i głośno odpowiedzieć „claro” – odpowiednik polskiego „jasne”, zanim kelner oddali się w siną dal nie usłyszawszy naszej odpowiedzi. Jeżeli przy barze jest was szóstka a są tylko dwie szklanki, nie znaczy to, że kelner zapomniał przynieść więcej – po prostu w zwyczaju jest że więce osób pije z jednej szklanki. Nalewa się cydr, wypija się go jednym haustem zanim zniknie pianka a to, co zostanie na dnie wylewa się na podłogę… aby zaraz poprosić o następny „culín“.

Niestety to wideo nie oferuje napisów w żadnym języku.

Na co zwrócić uwagę jeżeli masz zamiar napić się cydru w domu?

Nie wstrząsaj butelką przed nalaniem cydru. Fakt, że tak się robi w większości barów ale one mają duże zapasy napoju, w przeciwieństwie do Ciebie – zapewne masz tylko kilka butelek. Obowiązkowo schłódź cydr ale nie wkładaj go do lodówki! Butelkę (butelki z cydrem) włóż do zimnej wody – zawsze pionowo i bez zanurzania korka. Jeżeli bardzo Ci się spieszy, wrzuć do wody kostki lodu. Odpowiednia temperatura cydru to 12º-15ºC. Jeżeli chcesz spróbować nalać cydr tak jak to robią w Asturii zrób to najlepiej nad blatem kuchennym bądź nad zlewem, nie mając wprawy zachlapiesz wszystko.

Jak rzecze stare przysłowie z Asturii: „Con fabes y sidrina nun fai falta gasolina”… Z fasolą i cydrem nigdy nie zabraknie benzyny…

Czy wiesz że Asturia zgłosiła cydr do UNESCO jako przykład dziedzictwa niematerialnego? Teraz możesz poprzeć tę kandydaturę.

„Popieram kandydaturę UNESCO do wpisania kultury cydru z Asturii na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości” (jest też tłumaczenie automatyczne na język polski).