Sanfermines czyli jak uczcić Świętego Firmina biegnąc przed bykiem

Sanfermines 2023 🇪🇸

⏰ ☞ Dla zainteresowanych – możecie oglądać na żywo Sanfermines codziennie od 7 do 14 lipca od godziny 07:15 na TVE1. Pamiętajcie, że samo encierro trwa tylko kilka minut!

Pierwszego stycznia, drugiego lutego, trzeciego marca, czwartego kwietnia, piątego maja, szóstego czerwca, siódmego lipca świętego Firmina… – tą właśnie skoczną melodią śpiewaną 6 lipca rozpoczynają się obchody Sanfermines, których nazwa wywodzi się od mało znanego w naszej szerokości geograficznej świętego. Św. Firmin urodził się w 272 roku w Pampelunie, w obecnym Kraju Basków na północy Hiszpanii, która wtedy była częścią Cesarstwa Rzymskiego. Mając zaledwie 24 lata został biskupem Amiens a zginął kilka lat później, w 303 roku za czasów cesarza Dioklecjana. Dniem jemu poświęconym jest 7 lipca ale obchody, jak to na południu Europy, są nie tylko długie ale i huczne. Rozpoczynają się dzień wcześniej, 6 lipca dokładnie w południe, od chupinazo ⏰ ☞ 11:00: z balkonu ratusza ku niebu burmistrz Pampeluny wystrzeliwuje petardę oznajmiając ku uciesze tysięcy ludzi zgromadzonych na Plaza del Ayuntamiento czyli na Placu Ratuszowym początek obchodów, które skończą się dopiero 14 lipca o północy.

„¡¡Uno de enero, dos de febrero, tres de marzo, cuatro de abril, cinco de mayo, seis de junio, siete de julio, San Fermín!!”

Hemingway i Sanfermines

Z całą pewnością Sanfermines były obchodzone już na początku XIV wieku. Od końca XVI wieku, a dokładniej od 1592 roku odbywają się regularnie w lipcu. 

Sanfermines swoją sławę poza Półwyspem Iberyjskim zawdzięczają amerykańskiemu pisarzowi Ernestowi Hemingwayowi, który wplótł je do akcji powieści „The sun also rises” (po polsku wydana pod tytułem „Słońce też wschodzi”). Od tego momentu co roku w lipcu setki tysięcy turystów z całego świata przybywają do Pampeluny. Powód może być tylko jeden: uroczystości poświęcone Świętemu Firminowi.

El encierro ⏰ ☞ 07:15 (ponad godzina transmisji na żywo)

Codziennie między 7 a 14 lipca tysiące ludzi ubranych na biało z charakterystyczną czerwoną apaszką spotykają się rano na Starym Mieście. O godzinie 07:55, a następnie o 07:57 i o 07:59 śpiewają, prosząc Świętego Firmina o błogosławieństwo:

„¡¡A San Fermín pedimos por ser nuestro patrón, nos guíe en el encierro dándonos su bendición!!”.

Od 2009 roku śpiewa się nie tylko po hiszpańsku ale i w języku Basków, więc będąc w Pampelunie czy też oglądając bezpośrednią transmisję bądź relację z Sanfermines usłyszymy też śpiew w euskera:

„Entzun arren San Fermín zu zaitugu patroi, zuzendu gure oinak entzierru hontan otoi!!”.

Następnie uczestnicy krzyczą „Niech żyje święty Firmin! Niech żyje” co po hiszpańsku brzmi: „¡¡Viva San Fermín!!” „¡¡Viva!!” oraz, oczywiście, w języku euskera: „Gora San Fermín!!” “Gora!!”. 

Sygnał do startu to, oczywiście, chupinazo ⏰ ☞ 08:00.

Do przebiegnięcia – w towarzystwie byków – jest dystans 875 metrów. Trasa prowadzi wąskimi uliczkami Starego Miasta: Santo Domingo – Ayuntamiento – Mercaderes – Estafeta – Telefónica – Callejón – Plaza de Toros czyli Arena. Tysiące uczestników, wąskie uliczki oraz nieprzewidywalne byki a jest ich zawsze dwanaście – to wszystko powoduje, że żaden bieg nie jest taki sam a o wypadek nie trudno. Zazwyczaj trasa jest pokonywana w czasie dwóch – trzech minut. 

Sanfermines czyli czego być może o nie wiesz o jednej z najważniejszych fiest opisanych przez Hemingwaya

Z Sanfermines związanych jest wiele ciekawostek.

Zaraz po północy wszyscy pozdrawiają się po baskijsku: Egun on!!

O 4:30 nad ranem rozpoczyna się wielkie sprzątanie całej trasy wzdłuż której będą się przemieszczać byki i uczestnicy. Sprzątanie trwa nawet 3 godziny, trzeba dokładnie usunąć ślady dopiero co zakończonej imprezy. 

Na trasę wylewa się około 1 500 litrów środka antypoślizgowego aby uniknąć większej ilości wypadków zarówno wśród ludzi jak i byków. 

W dni robocze w każdym encierro bierze udział średnio 2 000 biegaczy natomiast w trakcie weekendu liczba ta zazwyczaj się podwaja i oscyluje wokół 4 000 uczestników. 

11% uczestników to kobiety.

Czerwona apaszka, którą uczestnicy zawiązują sobie na szyi nazywana jest zdrobniale pañuelico.

Niewysokie prostokątne otwory, które znajdują się na wysokości powierzchni ulicy wzdłuż uliczki prowadzącej na Plaza de Toros zwane są gateras (od hiszpańskiego gato – kot).Powstały w 1978 roku w celu umożliwienia ucieczki uczestnikom – aby uniknąć wielu wypadków.

Corridy byków, które wzięły udział danego dnia w encierro zaczynają się codziennie o 18:30. 

Plaza de Toros w Pampelunie jest trzecią co do wielkości na świecie, druga to madrycka Plaza de Toros de Las Ventas a największa to Plaza de Toros w Ciudad de México.

Codziennie między 22:00 a 22:30 ma miejsce encierrillo – zaczyna się w corralillos del Gas a kończy w corrales de Santo Domingo, skąd rankiem rozpocznie się właściwe encierro. Aby wziąć udział w encierrillo,miesiąc przedRatusz w Pampelunieotwiera zapisy dla chętnych. Nastepnie organizowane jest losowanie. Ci, którzy zostaną wylosowani w trakcie Sanfermines będą mieli okazję zobaczyć byki przemieszczające się z corralillos del Gas w kierunku corrales de Santo Domingo. Zobacz tutaj trasę encierrillo.

Dla osób, które nie odważą się biec w encierro ale chcą mieć pamiątkowe zdjęcie z bykami został przygotowany photocall zwany zdrobniale encierrico gdzie można zrobić sobie zdjęcie wśród figur byków co z pewnością jest bezpieczniejsze niż bieg przed prawdziwymi zwierzętami, z których każdy może ważyć ponad pół tony – zazwyczaj 570, 600 kg… Znajomi oraz rodzina na pewno wpadną w osłupienie kiedy zobaczą te zdjęcia. Encierrico znajdziecie niedaleko budynku ratusza w Pampelunie.

⏰ ☞ Dla zainteresowanych – możecie oglądać na żywo Sanfermines codziennie od 7 do 14 lipca od godziny 07:15 na TVE1. Pamiętajcie, że samo encierro trwa tylko kilka minut!

⏰ ☞ Dla zainteresowanych – możecie oglądać na żywo Sanfermines codziennie od 7 do 14 lipca od godziny 07:15 na TVE1. Pamiętajcie, że samo encierro trwa tylko kilka minut!

Pobre de mí…  ⏰ ☞ 00:00

O północy 14 lipca tłum zgromadzony na Plaza del Ayuntamiento w Pampelunie śpiewa zrezygnowany:

„¡¡Pobre de mí, pobre de mí, que se han acabado las fiestas de San Fermín!!”

co znaczy, w tłumaczeniu na język polski: „o ja biedny, o ja biedny, bo już się skończyły obchody ku czci św. Firmina”.

Zapraszamy do Pampeluny.

Niech żyje św. Firmin!! ¡¡Viva!! Gora!!

Fiesta de Interés Turístico Internacional